Buharda Türlü

Malzemeler
2 adet kabak
2 adet havuç
15 adet taze fasulye
10 adet mantar
2 adet domates
2 adet patates
4 adet sivri biber
1 adet soğan
3 diş sarımsak
2 çorba kaşığı zeytinyağı
Tuz
Karabiber


Yapılışı

Kabak, patates, fasulye, sivri biber, domates, soğan ve havuçları iri kuşbaşı şeklinde doğrayın. Mantarları limonlu suda bekletin. Sarımsakları soyup, bütün bırakın.
Hazırladığınız sebzeleri tuz ve karabiberle karıştırdıktan sonra bambu buhar sepetlerine koyun. Sepetleri üst üste koyup, kapağını kapattıktan sonra yarısına kadar su dolu tencerenin üzerine yerleştirin.
Orta ateşte fasulye yumuşayana kadar pişirin. (Buharda pişirmede, sebzelerin fazla yumuşamadan hafif kıtır kalarak pişirilmesine dikkat edin)
Pişen sebzeleri,büyük bir kaseye alın üzerine zeytinyağı gezdirin ve sebzeleri ezmeden hafifçe karıştırın. Buharda türlüyü sıcak olarak servis yapın. Çiğ yağ tadını sevmiyorsanız, sebzeleri bir tavada kızdırdığınız zeytinyağında 1 dakika sote edebilirsiniz.
Afiyet olsun.

Brüksel Lahanası Çorbası

Malzemeler
1/2 çay bardağı sıvıyağ
1 tatlı kaşığı tereyağı
1 adet orta boy soğan
1 adet orta boy havuç
1 adet orta boy patates
150 gr. Brüksel lahanası
6 su bardağı tavuk suyu
3-4 diş sarımsak
Tuz
Karabiber
1 adet yumurtanın sarısı
1 çorba kaşığı limon suyu


Yapılışı

Tencereye 1 tatlı kaşığı tereyağı ve yarım çay bardağı sıvı yağı alalım. Soğanı küçük küçük doğrayıp kızdırılmış yağa ilave edelim. Soğanlar renk değiştirdiğinde, tavla zarı iriliğinde doğradığımız havucu ve patatesi ilave edelim. 2 dakika daha ağır ateşte kavuralım. Brüksel lahanalarının her birini 4 parçaya bölüp tencereye aktaralım.
6 su bardağı tavuk suyu ve küçük küçük doğradığımız sarımsakları ilave edelim. Çorbanın tuzunu ve karabiberini ayarlayalım.
Çorbayı ateşten almadan 10 dakika önce ayrı bir kapta karıştırdığımız 1 adet yumurtanın sarısı ve 1 çorba kaşığı limonun suyunu tencereye yavaş yavaş ilave edelim. 10 dakika daha kaynatalım. Kaselere aktararak servis yapalım.
Not: Yumurta ve limon karışımını çorbaya ilave ettikten sonra karışımı çorbaya karıştırarak yedirin. Çünkü yumurta, çorbada kötü bir tat ve koku bırakabilir.

Afiyet olsun.

Brüksel Lahanalı Mantar

Malzemeler
Yarım su bardağı zeytinyağı
15 adet arpacık soğan
2 adet havuç
1 kg. taze mantar
500 gram brüksel lahanası
3 adet sivri biber
6-7 adet kiraz domates
4 diş sarımsak
1 adet kesme şeker
Yarım demet maydanoz
Yarım demet dereotu
1 çorba kaşığı limon suyu
Kimyon
Kekik
Tuz


Yapılışı

Tencereye yağı alın. Temizlenmiş arpacık soğanları, küp biçiminde doğranmış havucu ekleyin. Soğanlar pembeleşene dek kavurun. Mantarları yıkayıp saplarını kesmeden bütün olarak, brüksel lahanası ile beraber soğanlar ilave edin.
Sebzeler bıraktığı suyu çekene kadar pişirin. Kiraz domatesleri de tencereye alın. Biberleri irice doğrayıp ekleyin. Gerekirse su ilave edin. 7-8 dakika pişirin, ince kıyılmış sarımsak, 1 adet kesme şeker, kekik ve kimyonu, limon suyu ve yeterince tuz ile tencereye ilave edin.
Bu süre sonunda tencereyi ocaktan alın İnce kıyılmış maydanoz ve dereotunun yarısını ilave edip karıştırın. Tencerenin kapağını kapatıp yemeği soğumaya bırakın. Servis tabağına alın. Üzerine kalan maydanoz ve dereotunu serpip servis yapın.

Afiyet olsun.

Brokoli Pestolu Talyatella

Malzemeler

1 paket Talyatelle makarna (veya linguin ya da herhangi bir uzun ince makarna)
1 tatlı kaşığı tuz

Üzeri için: Yarım su bardağı rendelenmiş kaşar peynir (parmesan peyniri her zaman tercihimdir)

Yapılışı
Makarnayı 8-10 bardak su ve 1 tatlı kaşığı tuzla haşlanmaya bırakalım.
9-10 dakika kadar haşlanmış yani al dante(diri) pişmiş makarnayı süzerek tavadaki sosumuzun içine boşaltalım. Hemen rende kaşarı da ekleyerek 1-2 dakika kadar tüm malzemelerin birbirleriyle özleşmesini sağlayalım ve ocaktan alalım. Servise sıcak sıcak sunalım.

Afiyet olsun.

SOSUN TARİFİ
Bir taraftan pesto sosu hazırlamak için geniş bir tavaya sızma zeytinyağını koyup, dövülmüş sarımsaklarla beraber çam fıstıklarını da atalım. Sürekli karıştırarak 2 dakika kadar kavuralım. Fıstıkların renginin iyice sararması gerekir. Hemen içine küp doğranmış kırmızı biberi aktarıp, bir dakika daha soteleyelim. Sonra da brokoli buklelerini ilave edip, 2-3 dakika kadar tekrar kavuralım. Üzerine domatesleri ilave edip, 1-2 dakika kadar çevirelim, tuz ve karabiberi katarak lezzetlendirelim.

Borani

Malzemeler
1 Kg. ıspanak
1 çay bardağı sıvıyağ
3 çorba kaşığı un
2 çay bardağı süt
1/2 çay bardağı su
Tuz
Yoğurt ve sarımsak
1 çorba kaşığı salça
1 çorba kaşığı tereyağı


Yapılışı

Ispanakları bol suyla birkaç kere yıkayın. Yapraklarını dallarından ayırın. Bir tencerede, bir miktar tuzlu suyu kaynatın. Ispanakların yapraklarını kaynayan suya atıp, 4-5 dakika kadar pişirerek yumuşatın. Delikli kepçeyle çıkarın. Bir süzgecin içine koyarak fazla suyunu salmasını bekleyin.
Küçük bir tencereye bir çay bardağı sıvı yağı koyun. İçine unu ilave edin. Sürekli karıştırarak un pembeleşinceye kadar kavurun. Süt ve suyu ilave edin. Bu karışım koyu muhallebi kıvamına gelince içine ıspanakları ekleyin. 1 dakika kadar birlikte kavurduktan sonta ateşten alın.
Üzerine sarmısaklı yoğurt yayın. Salçayı tereyağı ile birlikte biraz pişirin. Yemeğin üzerine sosu gezdirip, servis yapın.

Afiyet olsun.

Biber Paçası

Malzemeler
6-7 adet yeşil biber
1 adet salçalık kırmızı biber
1 adet patlıcan
1 kase yoğurt
Sarımsak
1-1,5 yemek kaşığı un
Bir miktar sıvı yağ
Tuz
Su (Göz kararı)

Yapılışı

Biberleri küçük küçük doğrayın. Patlıcanın kabuklarını soyduktan sonra küp küp doğrayın. Tencereye yağı koyun, üzerine biberleri ilave edin. Biberler yumuşayınca üzerine patlıcanları ekleyin. Tuz ilave edin. Tenceredekileri iyice öldürün sonra üzerine un koyun ve kaynağınca bulamaç haline gelebilecek miktarda su ekleyin. İyice koyulaşınca ateşten indirin ve soğuması için bekleyin. Bu arada sarımsaklı yoğurdu hazırlayın. Soğuyan bulamaca yoğurdu ilave edin, karıştırın ve servis tabağına alın.

Afiyet olsun.

Beşamel Soslu Patates

Malzemeler
3 orta boy haşlanmış patates
Yarım kg. mantar
1,5 su bardağı süt
2 çorba kaşığı un

2 yemek kaşığı tereyağ
Sıvıyağ
Tuz
Karabiber
Kaşar peynir

Yapılışı
Mantarları doğrayıp biraz yağla kavurup kendi sularını çekinceye kadar pişiriyoruz. Küp şeklinde doğradığımız  patatesleri de mantarlarla beraber 2-3 dakika karıştırarak  ocaktan alıyoruz.Ayrı bir yerde beşamel sosu hazırlıyoruz.Mantar ve patatesli karışımı borcama döküp üzerine beşamel sosu koyup üstünü rendelenmiş kaşarla kaplıyoruz.Önceden ısıttığımız fırında üzeri kızarana kadar pişiriyoruz.

Afiyet olsun.

Beşamel Soslu Ispanak

Malzemeler
1 demet ıspanak
1 su bardağı süt
1 yemek kaşığı tereyağı
1 yemek kaşığı un
Yoğurt
Tuz
3-4 diş sarımsak

Yapılışı

Ispanakları ayıklayıp, yıkayın. Çok ince olmamak kaydıyla doğrayın. Bir tencereye koyup su eklemeden kendi suyuyla haşlayın. Başka bir tencerede 1 yemek kaşığı yağı eritin. 1 yemek kaşığı unu ekleyip biraz sararıncaya kadar kavurun. Üzerine bir bardak süt (yavaş yavaş, çırparak) ekleyip beşamel sos elde edin. Haşlanan ıspanakları süzgece alın
suyunu iyice süzdürün. Beşamel sosu üzerine dökün karıştırın. 1-2 dakika ıspanaklar beşamel sosu çekene kadar pişirin. Borcama alın. Soğuyunca üzerine sarımsaklı yoğurdu dökün. Kırmızı biberle süsleyin.

Afiyet olsun.

Beşamel Soslu Enginar

Malzemeler
2 yemek kaşığı tereyağı
1 çorba kaşığı un
1 su bardağı süt
8 adet orta boy enginar
1 adet limonun suyu
50 gr rendelenmiş kaşar peyniri
125 gr çiğ krema
Karabiber

Tuz

Yapılışı
Enginarları ayıklayıp,limonlu suya atıp, biraz bekletin. Limonlu sudan aldıktan sonra güvece koyup, su ve tuz ilave ederek orta ateşte pişirin. Haşladığınız enginarları 1 yemek kaşığı yağda sote edip, bir güvece koyun . Diğer yanda 1 yemek kaşığı tereyağını  ateşte eritip, unu katın. Un kavrulunca 1 bardak sütü yavaş yavaş ilave edip, hızlı hızlı karıştırarak una yedirin. Muhallebi kıvamını buluncaya kadar pişirdiğiniz beşamel sosa çiğ krema ve rendelenmiş peynirin yarısı ilave edip, enginarların üzerine dökün. Artan peyniri de enginarların üzerine serpiştirip, güveçten servis yapın.

Afiyet olsun.

Beşamel Soslu Sebzeli Krep

Malzemeler

2 adet orta boy patlıcan
2 adet orta boy kabak
1 adet soğan
1 adet havuç (haşlanmış)
3 çorba kaşığı bezelye (haşlanmış ya da konserve)
2 çorba kaşığı zeytinyağı
Tuz
Karabiber
Fesleğen yada kekik

KREP İÇİN MALZEMELER
1 su bardağı süt
2 yumurta
½ su bardağı un


BEŞAMEL SOS
2 su bardağı süt
2 çorba kaşığı un
1 çorba kaşığı tereyağ
1 su bardağı kaşar peynir rendesi

Yapılışı
Patlıcan,kabak ve soğanı küp şeklinde doğrayıp zeytinyağında kavurun. Üzerine haşlanmış, doğranmış havuç, bezelye ve baharatları ilave edin. 2-3 dk pişirdikten sonra ocağın altını kapatın.
Yağsız bir tavada altın rengini alana dek krepleri arkalı önlü pişirin. Başka bir tencerede unu yağ ile kavurun,sütü yavaş yavaş çırparak ilave edip kısık ateşte koyulaşıncaya
kadar pişirin. Kreplerin içerisine hazırladığınızdan harçtan koyup rulo şeklinde sarın.
Fırına dayanıklı bir kap içerisine alın.Üzerine beşamel sos ve kaşar rendesi koyup
önceden ısıttığınız fırında üzeri kızarana kadar pişirin. Sıcak olarak servis yapın.

Afiyet olsun.

Bekar Patates

Malzemeler
4 adet haşlanmış patates
1 adet haşlanmış havuç
1 kase yoğurt
1 kaşık mayonez
1 tatlı kaşığı domates salçası
4 diş sarımsak
Tuz,
2 çay kaşığı nane
1 çay kaşığı dövülmüş pul biber
1 yemek kaşığı tereyağ
2 yemek kaşığı sıvıyağ
Bir tutam maydanoz

Yapılışı
Haşlanmış patatesler ile havuç sıcak sıcak soyulur ve salata yapar gibi doğranır.Tuzlanarak derin bir servis tabağına yerleştirilir. Yoğurt, mayonez ve tuzla dövülmüş sarımsak iyice karıştırılır. Bu karışıma nane ve pul biber eklenerek patates ve havuçların üzerine dökülür, fakat karıştırılmaz. Diğer yanda eritilen yağın içine sıvıyağ ve salça konarak pişirilir. Yoğurtlu karışımın üzerine şekilli olarak kaşıkla dökülür. Maydanozla süslenip hemen servis yapılır.

Afiyet olsun.

Batı Trakya Usulü Yeşil Mercimek

Malzemeler
2 su bardağı yeşil mercimek
Yarım su bardağı çiçek yağı
Yarım su bardağı zeytinyağı

1 yemek kaşığı un
1 büyük baş kuru soğan
2 yemek kaşığı domates salçası
1,5-2 litre su
1 yemek kaşığı tereyağı

Yapılışı
Malzemenin hepsini çiğden hazırlayarak helmelene kadar pişirin.1 yemek kaşığı dolusu un ilave edin.
Pembeleşince, pişmiş olan mercimekten kaşık kaşık alarak ve sürekli karıştırarak, mercimeği tamamen aktarın. 1,5 tatlı kaşığı tuz ilave edin. Bir dakika daha kaynatın.
Sirke, dövülmüş sarımsak ve pul biberle hazırladığınız sos ile servise sunun.

Afiyet olsun.

Pirinçli Barbunya

Malzemeler
150 gr. barbunya fasulyesi
200 gr Amerikan pirinci
1 yemek kaşığı soya yağı
1 baş doğranmış soğan
2 diş ince doğranmış sarımsak
1/2 çay kaşığı tuz ve acı biber
1/2 çay kaşığı kimyon
1 kutu mısır konservesi (suyu süzülmüş 140 gr.)
8 adet gözleme
80 gr. rendelenmiş kaşar peyniri
2 adet ince doğranmış taze yeşil soğan
4 yemek kaşığı az yağlı yoğurt

Yapılışı

Bir tencerede fasulyelerin üzerine çıkacak kadar su ilave edip 1 gece bekletin. Ertesi gün 1-2 saat süre ile pişirin. Pirinci tuzlu su içinde orta ateşte pirinçler suyunu çekene kadar kaynatın. Yağı geniş bir tavada kızdırın. Soğan, sarmısak, acı biber ve kimyonu ilave edip sote haline getirin. Suyu süzülmüş fasulye ve mısırı ilave edin ve karıştırdıktan sonra karışım ısınana kadar 2-3 dakika pişirin. Usulüne uygun olarak gözlemeyi hazırlayın. Her gözlemenin içine hazırladığınız harçtan birkaç kaşık koyun, peynir, yeşil soğan ve yoğurt ilave edin. Gözlemeleri sarıp servis tabağına alın, isteğe göre mısır cipsi ile ve servis yapabilirsiniz.

Afiyet olsun.

Balıklı Sebze

Malzemeler
1/2 su bardağı Amerikan pirinci
100 gr. somon balığı
1 adet bostan patlıcanı
1 adet kabak
50 gr. rendelenmiş kaşar
Kızartmak için soya yağı
1 tutam karabiber

Kırmızı biber
Yeteri kadar tuz

Yapılışı
Patlıcanın kabuğunu soyup kabakla beraber 2 cm. kalanlığında halka halka doğrayın. Yağda kızartıp kağıt havlu üzerinde süzdürün. Haşlanmış pirinci, kızaran sebzeleri, tuz, karabiber ve kırmızı biberle karıştırıp fırın kabına koyun. Üzerine parçaladığınız balıkları dizin. Rendelediğiniz kaşar peyniri serpip 170 derece fırında pişirin.

Afiyet olsun.

Bahçıvan Sandalı

Malzemeler
1 kg. patlıcan
1 adet havuç
1 adet kabak
1 adet patates
2 adet sivribiber
1 kase bezelye
200 gr. sotelik doğranmış tavuk eti
Yarım demet dereotu ve maydanoz
Tuz
Kekik
Pul biber
Karabiber
1 kase sarımsaklı yoğurt veya 100 gr. kaşar peyniri rendesi
Kızartmak için ay çiçek yağı
1 çorba kaşığı tereyağı
1 çorba kaşığı domates salçası

Yapılışı
Patlıcanları alacalı soyup, tuzlu suda 20 dakika bekletin. Bol suyla yıkayın. Ay çiçek yağında önlü arkalı kızartın. Bir tencerede 1 çorba kaşığı tereyağını eritin. Tavuk etlerini, kızdırdığınız yağın içine atın, renkleri dönene kadar soteleyin. Küp küp doğranmış havuç, kabak, patates, ufak doğranmış sivri biber ve bezelyeyi ekleyin. Ateşte 5 dakika soteleyin. Tencerenin kapağını kapatıp, hiç su koymadan sebzeleri 10 dakika daha pişirin. İçine maydanoz, dereotu, tuz, karabiber, kekik ve pulbiber koyup harmanlayın. Patlıcanları tepsiye alıp, ortalarını açın ve hazırladığınız içle doldurun. 1 kaşık salçayı 1 bardak suyla ezin. Patlıcanların olduğu tepsiye dökün. Üzerine alüminyum folyo kapatın. 200 derecelik fırında 20 dakika pişirin. Arzuya göre sarımsaklı yoğurt veya kasar peyniri rendesi ile servis yapın.

Afiyet olsun.

Domatesli Kuzu

Malzemeler
3 çorba kaşığı sıvıyağ
500 gr. kuzu eti
Biraz şeker(yaklaşık 1 silme çay kaşığı)
Hardal

Domateslerin Malzemesi:
2 çorba kaşığı maydanoz, kıyılmış
3 adet taze soğan, doğranmış
2 adet yumurta, çırpılmış
Ekmek kırıntıları
4 adet domates
Biberiye
Biber
Tuz

Yapılışı

Kuzu etini ince dilimler halinde doğrayıp, derince bir kaba yerleştirin. Hardalı, şekeri ve yağı karıştırıp bir sos hazırlayın ve bunu etlerin üzerini örtecek bir biçimde kaba döküp, 2 saat kadar bekletin. Domatesleri hazırlamak için, ekmek kırıntılarını, maydanozu ve soğanları karıştırıp, bu karışımı yumurtalara katın. Bütün domateslerin üzerini kesin ve içlerini boşaltın. Karışımı eşit şekilde dağıtarak, domateslerin içlerine doldurun. Domateslerin kapaklarını kapattıktan sonra hafif yağlanmış bir tepsiye dizin. Domatesleri, tabanı folyo ile kaplanmış bir tepside, fırında 200 derecede 15 dakika kadar pişirin.
Sosta beklettiğiniz iyice yumuşamış kuzu etlerini 5 dakika kadar kızartın. Üzerine biberiye serpin. Domateslerle ve yeşil sebze ile birlikte servis yapın.

Afiyet olsun.

Dizme

Malzemeler

1 kg. patlıcan
1,5 kg. domates
1/2 kg. kıyma
Tuz
Karabiber
Kırmızı biber
Sıvı yağ
Salça

Yapılışı
Patlıcanları yuvarlak yuvarlak doğrayın, domatesleri de yuvarlak doğrayın. Kıymaya baharatları ekleyip yoğurun. Bir yuvarlak borcam tepsinin içine patlıcan araya biraz kıyma araya domates şeklinde tepsiye dik olarak yerleştirin. Patlıcan, kıyma, domates olarak tepsinizi doldurun. Tavada hazırladığınız salçalı suyu üzerine gezdirin. Sıcak fırında 1 saat pişirin.

Afiyet olsun.

Defneli Sosis Sote

Malzemeler

1/2 kg. sosis
3 sap taze soğan
1 tatlı kaşığı kekik
2 çorba kaşığı domates püresi
12 adet arpacık soğanı
1 çorba kaşığı tereyağı
5 yaprak defne
2 su bardağı su
Tuz

Yapılışı
Ön hazırlık olarak 1 çorba kaşığı tereyağını tavaya alıp, eritin. 3 dal soğanı ince ince doğrayın. Doğradığınız soğanı 1 tatlı kaşığı kekikle birlikte tavaya ilave edip, karıştırın.
Yarım kg. sosisi de parmak parmak şeklinde doğrayın. Tavada birkaç dakika kızartın. 2 çorba kaşığı domates püresi, 5 adet defne yaprağı, ve 2 su bardağı suyu tavaya ilave edin. Malzemeleri karıştırıp 15 dakika kadar haşlayın.
Ocaktan alındıktan sonra dilerseniz pilav ya da patates püresi ile ya da değişik garnitürlerle servis yapın.

Afiyet olsun.

Dana Pirzola

Malzemeler
4 adet dana pirzolası
1 tatlı kaşığı tereyağı
3 kahve fincanı krema
4 çorba kaşığı rafine yağı
Tuz
Bir tutam karabiber

Yapılışı
Dana pirzolalarını tuzlayıp biberleyin ve hafif unlayın. Bir tavaya rafine yağını koyup kızdırın, dana pirzolalarını tavaya yerleştirin. Orta ateşte üçer dörder dakika alt üst pişirip bir güvece veya servis tabağına çıkarın. İçindeki yağı döküp kremayı ilave din. 1-2 dakika kaynatıp ateşten alın. Tereyağını karıştırarak yedirip dana pirzolalarının üzerine dökün ve servis edin. Garnitür olarak yanında patates verilir.

Afiyet olsun.

Dana Haşlama

Malzemeler

1 kilo kemikli dana
1 baş soğan
2 adet havuç
1 baş kereviz
2-3  adet patates
2 diş sarımsak
2-3 adet tane karabiber
Yarım demet maydanoz
1 çorba kaşığı tereyağı

Yapılışı
Göğüs tarafından alacağınız kemikli parça dana etini dibi kalın bir tencerede önce yağsız olarak, suyunu salıp çekinceye kadar çevirin. Hatta biraz da kızarmasını sağlayın. Az su ile 50 dakika pişirin. Patateslerin küçüklerini bütün olarak, kerevizi küp biçiminde, havuçları da parmak uzunluğunda hazırlayın, tereyağını da dörde bölünmüş soğanla birlikte ete katın. Sarımsakları doğrayıp yemeğe ekleyin.Oda sıcaklığında 2 bardak su ve karabiber tanelerini ilave edin. Kısık ateşte sebze yumuşayıncaya kadar yaklaşık 40 dakika daha pişirin.Suyu yetmezse sıcak su ilave edilebilir.Almaya yakın doğranmış maydanozlar ilave edilir.1-2 dakika maydanozla çevrilir.

Afiyet olsun.

Dana Eskalopu Milanez

Malzemeler

8 adet dana bifteği
2 kahve fincanı rafine yağı
1 çorba kaşığı tereyağı
4 çorba kaşığı un
3 adet yumurta
1 su bardağı galeta tozu
Tuz
Bir tutam karabiber

Yapılışı
Biftekleri bıçak sırtı kalınlığında ince dövüp tuzlayıp biberleyin. Yumurtaları küçük bir kaba kırıp hafif çırpın. Biftekleri önce una sonra yumurtaya ve sonra galeta ununa bulayın. Bir tavada rafine yağını koyun ve kızdırın. Hazırladığınız etleri tavaya dizin. İkişer üçer dakika alt üst altın sarısı kızartın. Bir servis tabağına dizin. Tavadaki yağı döküp tereyağını tavaya koyun. Orta ateşte hafif kızartıp bifteklerin üzerlerine döküp servis ediniz.

Afiyet olsun.

Çökertme

Malzemeler

400 gr. dana kontrfile
8 adet orta boy patates
Kızartmak için sıvı yağ
2 çay kaşığı karabiber
2 çay kaşığı kimyon
2 çay kaşığı kırmızıbiber
400 gr süzme yoğurt
6 diş sarımsak
2 çorba kaşığı tereyağı
Tuz

Yapılışı
Sarımsakları dövün. ve süzme yoğurt ile karıştırın. Patatesleri soyup yıkadıktan sonra kurulayın. Rendeleyip kızgın yağda kızartın ve kevgirle alın. Geniş bir servis tabağına yayın. Üzerine süzme yoğurdu dökün. Tavada tereyağını eritip tuz ilave ederek ılık bir ortamda bekletin. Etleri kömür ızgarasında pişirin. Çubuk şeklinde kesip ılık tereyağında baharatlarla birlikte 8-10 dakika pişirin. Etleri süzme yoğurdun üzerine yerleştirin.
Tabağı turp, yeşil biber ve domates ile süsleyip sıcak olarak servis yapın.

Afiyet olsun.

Cordon Bleu

Malzemeler
2 parça ince dövülmüs biftek
250 gr. mantar
1 adet domates
1 adet soğan
2 dilim taze kaşar
1 çay kaşığı kekik
1 çay kaşığı karabiber
1 çay kaşığı kırmızı biber
Yeterli derecede tuz

Folyo kağıdı(istenirse yağlı kağıtta kullanılabilir.)

Yapılışı
Etler az yağlı tavada çok az kızartılır. Folyo kağıtlarına konur, etleri aldığınız tavada mantarlar öldürülür,daha sonra mantarlar da folyaya aldiğınız etlerin üzerine dökülür, soğan ve domates yuvarlak olarak dilimlenir ve mantarlarin üzerine konur. Baharatlar eklenir ve bir dilim taze kaşarda konulduktan sonra, folyonun ağzı kapatılır ve fırına verilir.
175-200 derecede, 30 dk.fırında pişirilir. Folyoyla beraber servis yapilir. Arzu edilirse yanına patetes püresi koyabilirsiniz.

Afiyet olsun.

Çoban Kavurma

Malzemeler

1 kg. kuşbaşı kuzu eti
3 adet soğan
1 tatlı kaşığı kekik
3 adet çarliston biber
1 çay kaşığı karabiber
2 diş sarmısak
½ çay bardağı sıvı yağ

Yapılışı
Halka halka doğranmış soğanlar, çarliston biberler, sarmısak ve et bir tencereye konulup harlı ateşte 3 dakika kadar çabuk çabuk çevrilir. Kekiğin yarısı ve karabiber ilave edilip hiç su koymadan ağzı kapalı olarak ve ateş kısılarak 1.5 saat kadar pişirilir. Piştikten sonra üzerine kekik serpilir.

Afiyet olsun.

Not : Kesinlikle tahta kaşık kullanınız.

Çin Usulü Dana Yahni

Malzemeler

300 gr. dana eti
2 adet soğan
3 adet sivribiber
1 adet havuç
2 diş sarımsak
2 çorba kaşığı sıvıyağ
2 çorba kaşığı soya fasulyesi
2 çorba kaşığı soya sosu
2 kahve fincanı sıcak su


Yapılışı
Dana etini şeritler halinde kesin. Soğanları soyup iri parçalar halinde doğrayın. Biberleri temizleyip çekirdeklerini ayıklayın. Havuç ve sarımsağı iri iri kıyın.
Sıvıyağı teflon tavada kızdırın. Eti ilave edip rengi değişinceye kadar kavurun. Soğan, havuç, biber, sarımsak ve soya fasulyesini ekleyin. Sürekli karıştırarak birkaç dakika pişirin.
Sıcak su ve soya sosunu ilave edip sebzeler diri kalacak şekilde birkaç dakika daha karıştırarak pişirin. Sıcak olarak servis yapın.

Afiyet olsun.

Beefstrogonof

Malzemeler

750 gr. bonfile
2 adet soğan
2 çorba kaşığı tereyağı
1 çorba kaşığı un
1 çorba kaşığı salça
2 çay kaşığı hardal
200 gr. krema
1 çay kaşığı karabiber
1 tatlı kaşığı limon
Tuz

Karabiber

Yapılışı
Eti yarım parmak kalınlığında ve iki parmak uzunluğunda doğrayıp, bir çay kaşığı karabiberle ovalım. Derince bir tavaya tereyağını alıp ince kıyılmış iki soğanı kısık ateşte on dakika çevirelim. Etleri ilave edip harlı ateşte karıştırarak beş dakika kavuralım. Bir çorba kaşığı unu kavrulmakta olan etlere serpip karıştıralım. Sonra bir çorba kaşığı domates salçası ile ikişer çay kaşığı hardal ve tuzu, karabiberi katıp, üç dört dakika daha harlı ateşte pişirelim.
Bir bardak çiğ krema ile birkaç damla limon suyunu ilave edelim. Kaynatmadan iyice ısıtalım. Isıtılmış bir tabağa alıp hemen servis yapalım. Eğer bonfile yerine başka bir et kullanırsanız, kremayı eklemeden önce etleri yumuşayıncaya kadar kapalı olarak harlı olmayan ateşte pişirmeniz gerekir.

Afiyet olsun.

NOT: Mantarların kararmaması için limonlu suda haşlayın.

Böbrek Sote

Malzemeler

750 gr. dana böbreği
2 adet büyük soğan
3 adet büyük domates(kabukları soyulmuş, çok küçük doğranmış)
3 adet yeşil biber (ince doğranmış)
2 çorba kaşığı tereyağı
1/2 demet maydanoz
1 kahve fincanı sirke
Kimyon
Karabiber
Tuz

Yapılışı
Böbrekleri ince ince küçük olarak doğrayın. Sirkeli suda yıkayın ve süzün. Soğanları halka halinde doğradıktan sonra yağı bir tavada yakmadan eritin. Soğan ve böbrekleri içine atın. Sürekli karıştırarak soteleyin. Böbreklerin rengi dönünce domatesi, biberi, tuzu ve karabiberi ekleyin. Tavayı sürekli silkeleyerek ve oynatarak bütün malzeme kavrulup suyunu çekene kadar pişirmeyi sürdürün. Sonra ateşten alın, kimyon ve maydanozu ekleyin.

Afiyet olsun.

Böbrek Mantarlı

Malzemeler

4 adet kuzu böbreği (yağları temizlenip doğranmış)
4 dilim ekmek (2 sın kalınlığında kesilip kabukları alınmış)
1 adet yumurta
125 gr. (1/2 su bardağı) süt
60 gr. (4 çorba kaşığı) tereyağı
4 dilim salam (zarı soyulup doğranmış)
250 gr. mantar (temizlenip ince doğranınış)
1 çorba kaşığı limon suyu
1 kahve kaşığı tuz
1 kahve kaşığı karabiber
4 çorba kaşığı rafine yağ
4 çılbır (kaynar suya kırılmış) yumurta (sıcak)

Yapılışı
Lezzetli ve doyurucu bir kış yemeğidir mantarlı böbrek.Keskin bir bıçakla ekmek dilimlerinin içini 1,5 cm oyunuz.
Çukur bir tabakta yumurta ve sütü çırpınız; ekmekleri bu karışıma batırarak, karışımı içmeleri için bir kenara bırakınız.
Büyük bir tavada 2 çorba kaşığı tereyağını orta ateşte eritiniz. Yağ kızınca tavaya salamları koyarak 5 dakika kızartınız. Böbrekleri ekleyip sık sık karıştırarak, 5 dakika, böbrekler pembeleşinceye kadar pişiriniz. Mantarları da koyup devamlı karıştırarak 3 dakika daha pişirdikten sonra, limon suyu, tuz ve karabiberi ekleyiniz.
Ateşin altını kısıp karışımı 2 dakika daha pişirdikten sonra tavayı ateşten alınız.
Kalan tereyağını rafine yağla birlikte büyük bir tavaya koyarak orta ateşte eritiniz. Köpüklenmesi dinince, ekmek dilimlerini birer kere çevirerek 4 dakika, ekmekler nar gibi kızarana kadar kızartınız. Kızartılmış ekmekleri kağıt havlu üstüne koyarak fazla yağlarını süzdürünüz.
Ekmek dilimlerini, çukur kısımları üste gelecek biçimde ısıtılmış tabaklara yerleştirip tavadaki böbrek karışımı ile içlerini doldurunuz. Üstlerine yumurtaları yerleştirerek hemen servis ediniz.

Afiyet olsun.

Böbrek Kendi Yağında

Malzemeler

12 kuzu böbreği (yağı ile birlikte yıkanıp, kurulanmış)
4 dilim kızarmış ekmek
1 tatlı kaşığı tuz
1 çay kaşığı karabiber

Yapılışı
Irlandalıların kahvaltıda yedikleri bu yemek, adını kendi yağında piştiği için lezzetinden hiç birşey kaybetmemesinden almıştır. Kızarmış ekmek üstünde servis edilir.
Önce fırınınızı orta sıcaklığa getirip (200 C) ısıtınız.Böbrekleri ateşe dayanıklı cam bir kapta yada toprak bir güveçte yan yana diziniz. Fırında 20-30 dakika, yağlı kısımları gevrekleşinceye kadar pişiriniz.
Kabı fırından alınız. Düz bir kepçe ile böbrekleri çıkarıp tahtanın üstüne koyunuz. Keskin bir bıçakla yağlarını kesip böbrekleri içinden çıkarınız. Her kızarmış ekmek diliminin üstüne 3 böbrek dilimi yerleştirip, tuz ve karabiber serperek sıcak sıcak servis ediniz.

Afiyet olsun.

Bütün Kuzu Pirzolası Persiye

Malzemeler
1 adet bütün bir yan kuzu pirzolası
2 diş sarımsak
Bir tutam karabiber
Tuz
2 kahve fincanı rafine yağı
1 diş ezilmiş sarımsak
1 su bardağı kalburdan geçmiş ekmek içi
1 çorba kaşığı toz hardal
1 kahve fincanı su
2 çorba kaşığı kıyılmış maydanoz

Yapılışı
Bütün pirzolayı tuzlayıp biberleyin, kendi büyüklüğünde bir tepsiye koyup üzerine rafine yağını döküp ortadan hızlı fırına sürün. Zaman zaman tepsideki yağından alıp üzerine dökerek 35-45 dakika pişirip fırından çıkarın. Başka bir tepsiye koyun. Hardalı su ile koyu bir bulamaç kıvamında ezin. Küçük bir fırça ile bu bulamacı pirzolanın üzerine sürün. Ekmek içini sarımsak ve maydanoz ile karıştırıp hardallı pirzolanın üzerine hepsini serpin. Üzerine 1-2 kaşık tepsideki yağından serpip fırına sürün. Üzeri kızarıncaya kadar 5-8 dakika kızartıp fırından çıkarın. Bir servis tabağına dilimleyerek veya bütün koyup üzerine terayağını kızartıp döküp servis edin.
Afiyet olsun.

Büryan

Malzemeler

1,5 kg. koyun eti
3 su bardağı pirinç
1 adet orta boy soğan
2 adet büyük boy domates
5,5 su bardağı et suyu
1/2 su bardağı sıvı yağ
Tuz
Karabiber

Yapılışı
İri parçalara bölünmüş ete 5,5 su bardağı su ilave edip, yumuşayıncaya kadar haşlayın.
Soğanı küçük küp şeklinde doğrayın. Sıvıyağda pembeleşinceye kadar kavurun. Kabukları soyulup, küp şeklinde doğranmış domatesi ilave edin. Soğana, yıkayıp süzdüğünüz pirinci ilave edin. Sürekli karıştırarak kavurun.Pirinci, orta büyüklükte ısıya dayanıklı bir cam tepsiye yayın. Üzerine haşlanmış eti yerleştirin. Sıcak et suyunu ve tuzu,karabiberi ilave edin.
Etli pilavı önceden 200 derece ısıtılmış fırında suyunu çekene kadar pişirin. Sıcak olarak servis yapın.
Afiyet olsun.

Şifalı Bitkiler

Z

---

Zakkum (ağu ağacı) : Zakkumgiller familyasından; Akdeniz sahilleri boyunca hemen hemen her yerde yetişen; yurdumuzda Batı ve Güney Anadolu'da dere yataklarında bulunan bir bitkidir. Boyu 5 metre kadar uzar. Kış aylarında yapraklarını dökmez. Sık dallıdır. Çiçekleri pembedir. Meyveleri kapsül şeklindedir. Zehirlidir. Yapraklarında reçine, tanen, glikoz, C vitamini ve oleandrin adında bir glikozit vardır. Kabukları ve tohumlarında da etkili maddeler vardır. Ev ilaçlarında kullanılmaması gerekir.

Faydası : Haricen kullanıldığı takdirde adale ağrılarını giderir. Akrep ve arı sokmasında faydalıdır. Düşük dozlarda kullanılacak olursa kalbi kuvvetlendirir. Bol miktarda idrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır.

---

Zambak (zanbak) : Zambakgiller familyasından; soğanı pullu, dik gövdeli, güzel ve iri çiçekli bir bitkidir. 50 kadar türü vardır. Beyaz zambak 1 metre kadar boylanabilir. Çiçekleri beyazdır. Kırmızı zambak yüksek dağlarda bulunur. Trabzon zambağı Doğu Karadeniz bölgesinde yetişir. Ev ilaçlarında beyaz zambak kullanılır.

Faydası : Vücut ağrılarını dindirir. Diş ağrılarını ve iltihaplarını giderir. Şişlikleri indirir.

---

Zencefil (zencebil) : Zencefilgiller familyasından anayurdu Hindistan ve Malezya olan etli rizomlu bitkidir. Baharat olarak kullanılır. Tıbbi zencefilin tropik ülkelerde kültürü yapılır.

Faydası : İştah açar. Mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür. Kusmayı önler. İshali keser. Bağırsak bozukluklarını giderir. Soğuk algınlığında çabuk iyileşmeyi sağlar. Bedeni ve zihni gücü artırır. Cinsel istekleri kamçılar.

---

Zerdeçal (zerdeçap) : Zencefilgiller familyasından; anavatanı Doğu Hindistan olan çok yıllık bir bitkidir. Yaprakları sivri uçlu, çiçekleri sarı renktedir. Safranı andıran boyalı bir madde çıkarılır. Baharat olarak kullanılır.

Faydası : Sinirleri uyarır. Vücutta biriken zehirli maddeleri atar. Nekahat devresini kısaltır. Verem gibi hastalıklarda faydalıdır.

---

Zeytin (zeytun) : Zeytingiller familyasından; Akdeniz havzasında, makilerde yabani olarak yetişen, fakat bütün Akdeniz bölgelerinde yetiştirilen, yaprak dökmeyen, eğri, büyük gövdeli, sık dallı, 5-20 m yüksekliğinde uzun ömürlü bir ağaçtır. Yaprakları yeşil renkli olup, derimsi ve karşılıklı dizilişlidir. Çiçekleri beyazımsı sarı renkli olup, salkım durumundadır. Meyve önceleri yeşil, olgunlaştığı zaman parlak siyah renklidir. Meyvelerinde zeytinyağı çıkarılır. eytinyağının içeriğinde olein, palmitrik, steraik ve linolik asitlerin gliseritleri, hidrokarbonlar ve E vitamini vardır. Ev ilaçlarında zeytin tanesi, yaprakları, kabukları ve yağı kullanılır.

Faydası : Zeytinyağı, safrayı artırır. Karaciğeri çalıştırır. Karaciğer ağrılarını keser. Sarılıkta faydalıdır. Eczacılıkta, bazı ilaçları hazırlamakta kullanılır. Yaprakları ve kabukları, yüksek tansiyonu düşürür. Kandaki şeker miktarını düşürür. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Taneleri de besleyicidir.

Şifalı Bitkiler

Y

---

Yabani enginar (kengel) : Bileşikgiller familyasından; 2 metre kadar boyunda, çok yıllık bir bitkidir. Yapraklarının ucu sivri diken şeklindedir. Ev ilaçlarında; kökü ve yaprakları kullanılır.

Faydası : Mideyi kuvvetlendirir. Sinirleri güçlendirir. Bağırsak solucanlarını düşürür. Diş ağrılarını giderir. Dişeti iltihaplarını giderir. Hazımsızlığı giderir.

---

Yabani gül (köpekgülü) : Gülgiller familyasından; 2-3 metre boyunda bir ağaçcıktır. Yaprakları 5-7 parçalıdır. Çiçekleri pembe veya beyazdır. Olgun meyvelerine kuşburnu denir. İçeriğinde şekerler, organik asitler ve C vitamini vardır.

Faydası : Kuşburnu denilen meyvesi idrar söktürür. İshali keser. Basur memelerine faydalıdır.

---

Yabanmersini (ayıüzümü) : Fundagiller familyasından; 20-50 cm boyunda çok dallı, odunsu bir bitkidir. Karadeniz bölgesinin dağlarında çok miktarda bulunur. Meyvelerinde; organik asitler, şekerler, pektin, tanen ve mirtilin denilen bir boya maddesi ile A ve C vitaminleri vardır. Yaprakları ve meyveleri kullanılır.

Faydası : Yaprakları şeker hastalığında faydalıdır. Meyvesi dizanteride etkilidir. İshali keser.

---

Yabanyasemini (sofur) : Patlıcangiller familyasından; yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde rastlanan, 1-2 m boyunda, çok yıllık, fena kokulu bir bitkidir. Haziran-Eylül ayları arasında mor renkli çiçekler açar. Gövdesi sarılıcıdır. Meyvesi sarımsı-kırmızıdır. Dallarında dulcamarin vardır. Meyveleri; solanın ve solasein taşır.

Faydası : Deri hastalıklarında kan temizleyici, hafif uyuşturucu ve romatizma ağrılarını giderici olarak kullanılır. Şehveti keser. Salgıları azaltır.

---

Yakıotu (meragülü) : Küpeçiçeğigiller familyasından; nemli yerlerde yetişen, çoğunlukla çok yıllık, ender olarak 1-2 yıllık bir bitkidir. Çiçekleri pembe veya kırmızı renklidir. Meyvesi uzun bir kapsül şeklindedir. Yurdumuzda 21 türü vardır. Bitkide tanen yağı, müsilaj ve benzerleri vardır. Ev ilaçlarında; epilobium angustifolium, kıllı yakıotu, dağ yakıotu ve bataklık yakıotu kullanılır.

Faydası : Kabız ve yumuşatıcı olarak kullanılır. Yaprakları yaraların üzerine konulursa, şişkinlik ve iltihapları dağıtır. İdrar söktürür. Vücutta biriken zehirli maddelerin dışarıya atılmasını sağlar.

---

Yapışkanotu(duvarfesleğeni) : Isırgangiller familyasından; ılıman bölgelerde yetişen, çok yıllık bir bitkidir. Genellikle duvarların üzerlerinde ve diplerinde bulunur. Yaprakları almaşık ve tam kenarlıdır. Çiçekleri küçük kümeler halindedir.

Faydası : İdrar söktürür. Kansızlığı giderir. Dizanteride faydalıdır. Göğsü yumuşatır. Rahatlık verir. Şeker hastalığında faydalıdır.

---

Yasemin (yasemen) : Zeytingiller familyasından; kışın yaprak döken veya her zaman yeşil olan bir çalı veya sarılıcı odunsu bir bitkidir. Genç sürgünleri yeşildir. Çiçekleri salkım durumundadır. 200 kadar türü vardır. Sarı çiçekli yasemin, hakiki yasemin yurdumuzda yetişir. Tıbbi yasemin, beyaz çiçekli ve güzel kokuludur.

Faydası : Romatizma, nikris ve mafsal ağrılarını giderir. Ateş düşürür. Kabızlığı giderir.

---

Yavşanotu (avrupaçayı) : Sıracagiller familyasından; çiçekleri mavi veya beyaz renkte olan bir bitkidir. Yuvarlak saplıdır. Duvar çatlaklarında yetişir. Taze iken kokusuzdur. Kuruduktan sonra güzel kokar.

Faydası : Hazmı kolaylaştırır. Baş ve kulunç ağrılarını keser. Çay gibi içilir.

---

Yenibahar (pimenta) : Mersingiller familyasından; Amerika'nın tropikal bölgelerinde doğal olarak yetişen ve baharat elde edilen bir bitkidir. Her tarafı kokuludur. Kokusu ve tadı; tarçın, karanfil, karabiber ve hindistancevizininkine benzer. Baharat olarak kullanılır.

Faydası : Damar sertliğini önler. Hazmı kolaylaştırır. Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Unutkanlığı giderir. Vücudun direncini artırır.

---

Yerelması (helianthus tuberosus) : Bileşikgiller familyasından; basit yapraklı, yüksek, çok yıllık otsu bir bitkidir. Toprak altındaki yumruları inulin bakımından zengindir. Yumruları kullanılır.

Faydası : Şeker hastaları için faydalıdır. Besleyicidir. Vücudun direncini artırır. Kabızlığı giderir. Anne sütünü artırır. Bol idrar söktürür. Böbreklerin ve pankreasın düzenli çalışmasını sağlar. Basur memelerine faydalıdır. Romatizma, nikris ve mafsal ağrılarında şikayetleri azaltır. Cildin güzel olmasını sağlar.

---

Yılanyastığı (danaayağı) : Yılanyastığıgiller familyasından; yaprakları büyük ve koyu kırmızı olan mide bulandırıcı bir koku salan, büyük yumrulu bir bitkidir. İstanbul çevresinde, Ege ve Akdeniz Bölgesinde yetişir.

Faydası : Ateşi düşürür. Terletir, vücuda rahatlık verir. Sinirleri uyarır.

---

Yonca (kelekotu) : Baklagiller familyasından; bir bitki cinsidir. Birçok türü vardır. Kokulu yonca yurdumuzda yetişen 30-100 cm boyunda, iki yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi silindir biçiminde, tüysüz açık yeşil renkli, boyuna çizgili ve çok dallıdır. Yaprakları saplıdır. Çiçekleri sarı renkli ve güzel kokuludur. Dalların ucunda dik salkımlar halindedirler. Çiçekli ve yapraklı dalları; kumarin, melilotik ve kumarik asitler ve uçucu bir yağ taşır.

Faydası : Romatizma ağrılarını giderir. İshali keser. Midenin düzenli çalışmasını sağlar. Sinirleri yatıştırır. Baş ağrılarını dindirir.

---

Yosun (moss) : Çiçeksiz bitkilerin; suların yüzünde veya diplerinde bulunan bir şubesidir.

Faydası : Sürüldüğü yerleri zayıflatır. Haşlanması bağırsak kurtlarını döker. Saçlar yıkanırsa kuvvetlendirir.

---

Yulaf (alef) : Buğdaygiller familyasından; daha ziyade hayvan olarak yetiştirilen otsu bir bitkidir. Nişasta bakımından zengindir.

Faydası : Çocukların hazım güçlüklerini giderir. Bedeni ve ruhi yorgunlukları giderir. İdrar söktürür. Vücuda rahatlık verir. Kandaki şeker miktarını düşürür. İktidarsızlığı giderir. Guatrı önler. Mide ve bağırsak bozukluklarını giderir.

---

Yüksükotu (digitalis) : Sıracagiller familyasından; Avrupa, Batı Asya ve Akdeniz bölgesinde yetişen, iki veya çok yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları rozet şeklindedir. Çiçekleri dik ve uzun olup salkım şeklindedir. 40 kadar türü vardır. Yurdumuzda 10 türü yetişir. İçeriğinde kardiyotonik (kalbi kuvvetlendirici) glikozitler taşır. Zehirlidir. Ev ilaçlarında çok dikkatli kullanılması ve tavsiye edilen miktarın aşılmaması gerekir.

Faydası : Kalp ilaçlarında kullanılır. Nabız atışını azaltır. Kan dolaşımını yavaşlatır.

Şifalı Bitkiler

V

---

Vanilya (vanilia planifolia) : Salepgiller familyasından; tropikal bölgelerde yetiştirilen, tırmanıcı gövdeli bir bitkidir. Yaprakları sapsız, yassı etlidir. Meyvesi 15-20 cm boyundadır. Kullanılan kısmı henüz yeşilken toplanan ve sırasıyla kuru ve nemli yerlerde bırakılarak kurutulan, olgunlaşmamış meyveleridir. Kendine mahsus bir kokusu vardır.

Faydası : Vücudu kuvvetlendirir. Ateşi düşürür. Cinsel gücü artırır. Sinir bozukluğunu giderir. Hazmı kolaylaştırır. Bronşları temizler ve öksürük söktürür. Ruhi bunalımı geçirir.

---

Vebaotu (Petasites officinalis) : Vebaotu, ırmak, dere ve orman kıyılarında yetişir. Kelotu olarak da bilinir. Şapka büyüklügündeki yaprakları hafif dişlidir ve alt tarafları gri tüylerle kaplıdır. Kirli beyazdan açık pembeye kadar değisebilen çiçekleri, sapın en ucunda, bir salkım biçiminde açarlar.

Faydası : Salgın zamanlarında büyük önem kazanmış ve ateş düşürücü nitelige sahip olan kökü, çiçeklenme zamanından önce sökülür. Terletmeye yardımcı olan çayı, ateşlenme, soluk alma zorluğu, gut ve epilepsi (sara) hastalıklarında kullanılır. Gün boyunca, 1 veya 2 bardak yudumlanarak içilir. Büyük taze yaprakları, yalnızca burkulmaların ve yürüme sonucu ayakta olusan yaraların üstüne uygulanmakla kalmayıp, her tür kangren, habis çıban ve şiddetli yaralarda kullanılır. Modern herbalistler tarafından ise özellikle kemoterapiden sonra kanser tümörlerinin azaltılması için önerilmektedir. Almanya'da Petadolor markasıyla tablet halinde satılmaktadır. Aynı zamanda adet krampları, astım ve baş ağrısı için de kullanılmaktadır. Kanser tedavisinde kullanıldığında, özellikle cerrahi operasyondan sonra etkili bir sekilde metastaz'ı (yayılma) önlemektedir.

---

Vişne (ekşi kiraz) : Gülgiller familyasından; Nisan-Mayıs aylarında beyaz renkli çiçekler açan, 2-9 metre boyunda bir ağaç ve meyvesidir. Yaprakları parlak, tüysüz ve kısa saplıdır. Meyve; açık veya koyu kırmızı renkli ve ekşi lezzetlidir. Meyvesinde şeker, elma ve limon asidi, A ve C vitamini vardır. Ev ilaçlarında; gövde kabukları, meyvesi ve meyve sapları kullanılır.

Faydası : İshali keser, ateşi düşürür. İdrar söktürür. Vücuda rahatlık verir.

Şifalı Bitkiler

Ü

---

Üvez (sorbus) : Gülgiller familyasından; orta boylu bir ağaçtır. En yaygın türü olan kuşüvezi yamaçlarda ve çalılık yerlerde yetişir. Yabaniüvez, ova ve yamaçlardaki ağaçlar arasında dağınık olarak bulunur. Üvez denilen meyvesi, muşmula gibi olgunlaştığı zaman yenir.

Faydası : İdrar söktürür. Kabızlığı önler. Tansiyonu düşürür. Aybaşı kanaması azlığını giderir.

---

Üzerlik (nazarotu) : Sedefotugiller familyasından; Afrika, Asya ve Amerika'nın sıcak bölgelerinde yetişen, tek tek beyaz çiçekli, çok dallı bir bitkidir. 35 cm kadar boyunda, çok yıllık, otsu bir step bitkisidir. Çiçekleri yeşilimsi beyaz renktedir. Meyvesi basık küre şeklinde bir kapsüldür. Tohumlarının içeriğinde harmalin, harmin, harmalol, peganin adlı glikozitler ve kırmızı boya maddesi vardır.

Faydası : Sinir sistemini uyarır. Balgam söktürür. Mide ve kulunç ağrılarında faydalıdır. Sulu egzamada şikayetleri giderir.

---

Üzüm (ineb) : Üzüm asmasının glikozca zengin olan meyvesidir.

Faydası : Bedeni ve zihni gücü artırır. Kan yapar. Vücutta biriken zararlı maddelerin dışarı atılmasını sağlar. Yüksek tansiyonu düşürür. Mide ülseri, gastrit, karaciğer hastalıkları, dalak hastalıkları, romatizma ve mafsal iltihabında faydalıdır. Kabızlığı giderir. Kalbi kuvvetlendirir. Kanı temizler. Şişmanlıkta faydalıdır. Hamilelerin mide bulantısını önler. Cilt güzelliğini sağlar. Nekahat devresinin kolayca atlatılmasına yardımcı olur. Böbreklerdeki kum ve taşların düşürülmesine yardımcı olur. Besleyicidir.

---

Şifalı Bitkiler

U

---

Unutmabeni Çiçeği : Ballı baba ailesinden, küçük yapraklı, çok güzel bir kır bitkisidir. Buna Mercanköşk, Mercengüş, Merzengüş, Aşkotu, Keklikotu ve Güveyotu'da denilmektedir. İlkbaharda dallarının ucunda demetler halinde küçük pembe çiçekler açar. Dal uçları ve çiçek demetlerinin damıtılması ile elde edilen bu yağ, kozmatik sanayiinde yaygın olarak kullanılır. Şifası çiçeklerindedir.

Faydası : Sinirlilik hali, sinirsel öksürükler, hava yutma, yarım başağrısı ve adet düzensizliklerinde; Bu bitkinin 40 gram çiçeği litre suda haşlanır. Elde dilen çay yemeklerden sonra birer çay bardağı içilirse kısa zamanda şifasını gösterir.

---

Uyuzotu (şeytanotu) : Tarakotugiller familyasından; bir veya çok yıllık bir bitkidir. Birçok türü vardır. Yabanileri, genellikle kumlu yerlerde yetişir.

Faydası : Cilt hastalıklarında kullanılır. Uyuzda faydalıdır.

Şifalı Bitkiler

T

---

Taflan (hindkirazı) : Gülgiller familyasından; Karadeniz'in doğu kıyılarında da yetişen bir çalı veya 6 metre kadar boy atan, kış aylarında yapraklarını dökmeyen bir bitkidir. Çiçekleri küçük ve beyaz renklidir. Salkım halinde toplanmışlardır. Meyvesi zeytin büyüklüğündedir. Taze yapraklarında şeker, tanen, kalsiyum oksalat ve prülaurasin adlı bir glikozit vardır. Taze yapraklarından taflan suyu hazırlanır.

Faydası : Sinirleri yatıştırır. Bronşitte şikayetleri giderir. Öksürüğü keser. Spazm giderir. Aybaşı gecikmelerinde de kullanılır.

---

Tarçın (cinnamomum) : Defnegiller familyasından; anayurdu Güney ve ve Güneydoğu Asya olan, yaprak dökmeyen kokulu bir ağaçtır. Yaprakları derimsi ve genellikle üç damarlıdır. Birçok türü vardır. Kabuğu baharat olarak kullanılır.

Faydası : Ruhi sıkıntıları giderir. Sürmenajda faydalıdır. İştah açar. Hazmı kolaylaştırır. İshali keser. Mide tembelliğini giderir. Vücudun direncini artırır. Kadınlardaki beyaz akıntıyı keser. Bağırsak solucanlarının dökülmesine yardımcı olur. Cinsel arzuları artırır.

---

Tarhun (artemisia dracunculus) : Bileşikgiller familyasından; anayurdu Sibirya olan ıtırlı bir bitkidir.

Faydası : İdrar söktürür. Vücutta biriken tuz ve suyu atar. Hazımsızlığı giderir. Mide hastalıklarında faydalıdır. Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Bağırsak solucanlarını düşürür. Aybaşı kanamalarının ağrısız olmasını sağlar.

---

Tatula (boru çiçeği) : Patlıcangiller familyasından; 3 - 100 cm boyunda, dik gövdeli, bir yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları saplı, büyük, oval ve kenarları tam, az girintili veya lopludur. Çiçekleri beyazdır. Meyvesi, çok tohumlu bir kapsüldür. 10 kadar türü vardır. Bunlardan datura metel ve datura stramonium yurdumuzda yetişir. İlaçlarda yaprakları ve tohumları kullanılır.

Faydası : Nefes darlığını giderir. Astımda faydalıdır. Uyuşturucudur. Spazm giderir.

---

Tavşankulağı (siklamen) : Çuhaçiçeğigiller familyasından; toprak altında yassı ve toparlak yumruları olan çok yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları uzun saplı, kalp şeklinde ve açık renkli lekelidir. Çiçekleri uzun saplıdır. Rengi pembe, veya morumsu pembedir. Hafif kokuludur. Meyvesi kapsül şeklindedir. Toprak altında bulunan kısmında; zamk, pektin, şeker ve saponin karakteri bir glikozit taşır. Köküne, topalak kökü denir.

Faydası : Kabızlığı giderir. Bağırsak solucanlarını düşürür. Aybaşı kanı söktürür.

---

Tere (lepedium sativum) : Turpgiller familyasından; bahçeteresi, çayırteresi, kışteresi, suteresi, yabanteresi, yerteresi gibi çeşitleri olan bir bitkidir. Tadı oldukça acı ve nahoş kokuludur.

Faydası : İştah açar. Hazmı kolaylaştırır. Bronşları temizler, öksürük söktürür. Bol miktarda idrar söktürür. Böbrekleri ve idraryollarını temizler. Karaciğer hastalıklarında faydalıdır. Safra ifrazatını arttırır. Grip ve soğukalgınlığının çabuk geçmesini sağlar. Cinsel istekleri kamçılar. Vücudun hastalıklara karşı direncini arttırır. Kansızlığı giderir. Kanı temizler. Kandaki şeker miktarını düşürür. Sinirleri yatıştırır. Sigaranın zararlarını azaltır. Suyu, saç dökülmesini ve kepeklenmeyi önler.

---

Tilkiüzümü (paris incompleta) : Zambakgiller familyasından; nemli ortamlarda yetişen, 20 - 50 cm boyunda, çok yıllık bir bitkidir. Yaprakları pürtüksüz, tam, koyu yeşil renkli ve saplıdır. Ezilince fena bir koku çıkarır. Lezzeti acıdır. Çiçekleri küçük, beyaz veya sarımsı renklidir. Meyveleri, leblebi büyüklüğünde, sarıda kırmızıya ve siyaha kadar değişen renktedir. Zehirlidir. Kullanılan kısımları kurutulmuş yapraklarıdır.

Faydası : Uyku verir. Sinirleri teskin eder. Fazlası zehirler. Haricen kullanılır. Ağrıları dindirir.

---

Turp (hilb) : Turpgiller familyasından; yaprakları karşılıklı, çiçekleri beyaz, sarı veya mor renkte ve salkım durumunda bir bitkidir. Meyvesi acımsı ve etlidir. Beyazturp, kırmızıturp, karaturp, yabanturbu, bayırturbu gibi türleri vardır. İçeriğinde C vitamini, kükürt ve iyot vardır.

Faydası : Böbreklerdeki mikropları öldürür. Kum taşlarının dökülmesine yardımcı olur. Karaciğeri kuvvetlendirir. Karaciğer şişliğini indirir. Sarılıkta faydalıdır. Safra taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. Romatizma, siyatik, lumbagoda faydalıdır. Astım ve bronşitte faydalıdır. Öksürüğü keser. Kabızlığı giderir. Dişetlerini kuvvetlendirir. İdrar söktürür. Yatmadan önce bir bardak turp suyu içilirse, rahat bir uyku sağlar.

---

Turunç (citrus aurantium) : Sedefotugiller familyasından; 1-6 m boyunda, kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Yaprakları parlak ve almaşık dizilişlidir. Çiçekleri beyaz renkli ve güzel kokuludur. Meyvesi küre şeklinde olup, sarı-turuncu renktedir. 8-12 tane dilimi vardır. Meyvesinin usaresi ekşimsi-acı lezzettedir. Olgunlaşmamış meyvelerin kabuklarında uçucu yağ, C vitamini, pektin ve hesperidin vardır. Çiçeklerinden turunç çiçeği esansı çıkarılır.

Faydası : Sinirleri yatıştırır. Spazmları giderir. Hazmı kolaylaştırır. Parfümericilikte kullanılır.

---

Tütün (nicotiana) : Patlıcangiller familyasından, anayurdu Amerika olan bir bitkidir. Gövdesi dik, silindir biçiminde, tüylü ve yapışkandır. Batı Anadolu'da yabani tütün adlı türü doğal olarak yetişir. Yapraklarında tanen, zamk, nişasta, reçine ve nikotin vardır. Tohumları yağ bakımından zengindir. Alışkanlık yapar. Tiryakilik derecesine varınca; el-ayak titremesi, sinir bozukluğu, hafıza durgunluğu, migren, mide rahatsızlığı, damar sertliği, tansiyon yüksekliği, akciğer kanseri, astım ve diğer nefes yolları hastalıklarına sebep olur.

Faydası : Sigara olarak kullanıldığında hiçbir faydası yoktur.

---

Şifalı Bitkiler

Ş

---

Şahtere (şahterec) : Şahteregiller familyasından; çok parçalı yapraklı, küçük, düzensiz, beyazımtırak veya pembe renkli çiçekleri olan otsu bir bitki cinsidir. 50 kadar türü vardır. En önemlisi tıbbi şahtere yurdumuzda yetişir. Tıbbi şahtere yol kenarlarında rastlanan 20-60 cm boyunda bir yıllık otsu bir bitkidid. Yaprakları mavimsi-yeşil; çiçekleri mor renklidir. Bitkinin içeriğinde tanen, şeker, fumarin ve fumar asidi vardır.
Faydası : Kanı temizler. Vücudu terleterek zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Damar sertliğinde faydalıdır. Mide ağrısı ve mayasılda da şikayetleri giderir.

---

Şakayık (ayıgülü) : Düğünçiçeğigiller familyasından; otsu veya gövdesi odunlaşmış, çok yıllık bir bitki cinsidir. Birçok çeşidi vardır. Tıbbi şakayık; Mayıs-Haziran aylarında pembe veya kırmızı renkli çiçekler açan, 70 cm kadar boyunda, çok yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları derin parçalıdır. Kökünde; uçucu yağ, nişasta, şekerler, peanol ve peregrinin adlı bir alkoloid vardır. Ev ilaçlarında kökleri kullanılır.
Faydası : Boğmaca ve öksürükte şikayetleri giderir. Sara da faydalıdır. Sinirleri yatıştırır. Nikris ve kramplarda da faydalıdır.

---

Şalgam (brassica napus) : Turpgiller familyasından; toprak altında şişkin bir yumru yapan, topaç biçiminde etli ve tatlı yumrumsu, iki yıllık bir bitkidir. Yaprakları parçalı ve tüylü, çiçekleri sarıdır. Yurdumuzda kökü basık ve yuvarlak olanlar makbüldür. İçeriğinde B vitamini ve madeni maddeler vardır.
Faydası : İdrar söktürür. Romatizma ve nikriste faydalıdır. Mafsal şişliklerini indirir, şikayetleri giderir. Böbrek kumu ve taşının düşürülmesine yardımcı olur. Apse, dolama, kan çıbanı ve donmalarda kullanılır. Ergenlik sivilcesi ve egzama gibi cilt hastalıklarında faydalıdır. Göğsü yumuşatır. Akciğerleri ve bronşları temizler, vücuda rahatlık verir. Boğaz iltihaplarını giderir. Nekahat devresini kısaltır. Kabızlığı giderir. Vücudun hastalıklara karşı direncini arttırır. Şeker hastalarının susuzluğunu giderir.

---

Şebboy (matthiola) : Turpgiller familyasından; güzel kokulu, kırmızı, açık sarı veya mor çiçekleri olan çok yıllık bir bitkidir.
Faydası : İdrar söktürür. Kabızlığı giderir.

---

Şeftali (prunus persica) : Gülgiller familyasından; ılıman bölgelerde yetişen bir ağaç ve meyvesidir. A provitamini bakımından zengindir.
Faydası : Çiçekleri kabızlığı giderir ve bağırsak solucanlarını düşürür. Meyvesi hazmı kolaylaştırır. İdrar yollarını temizler. Bol miktarda idrar söktürür. Kabızlığı giderir. Susuzluğu giderir. Ve vücuda serinlik verir. Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir. Safra kesesi ve böbrekler için faydalıdır.

---

Şerbetçiotu (mayaotu) : Kendirgiller familyasından; yurdumuzda da yetişen tırmanıcı gövdeli, çok yıllık bir otsu bitkidir. Gövde ince ve serttir. Yaprakları uzun saplıdır. Kullanılan kısımları dişi çiçek durumları, çiçekler üzerinde bulunan salgı tüyleri ve köküdür. Çiçeklerin terkibinde uçucu yağ, acı maddeler, reçineler, tanen gibi maddeler vardır.
Faydası : Vücudu kuvvetlendirir. Sinirleri yatıştırır. Uyku verir. Şehveti azaltır. İdrar söktürür. Kanı temizler. İştah açar. Mide ağrılarını giderir. Romatizma ve böbrek taşlarının sebep olduğu şikayetleri giderir. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar. Bira imalinde kullanılır.

---

Şeytanteresi (hıthıt) : İran, Suriye, Afganistan ve Horasan dağlarında yetişen şeytanotu adlı bitkinin köküne yapılan kesiklerden akan koyu bir maddedir. Sarı esmer renkli, yumuşak balmumu kıvamında reçineli zamktır.
Faydası : Bağırsak gazlarını giderir. Hazmı kolaylaştırır. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Balgam söktürür. İsteri ve sinir hastalıklarında yatıştırıcı olarak kullanılır.

---

Şimşir (buxus sempervirens) : Şimşirgiller familyasından; her zaman yeşil çalı veya ağaç halinde odunsu bir bitki cinsidir. Yurdumuzda yetişen adi şimşir; çoğunlukla sık dallı bir çalı, bazen 10 metreye kadar boy salan bir ağaçtır. Çiçekleri yeşilimsi sarıdır. Yaprakları ve dallarının kabuğunda; alkoloidler, uçucu yağ, reçineli bileşikler ve tanen vardır.
Faydası : Kanı temizler. Terletir, ateş düşürür ve vücudu rahatlatır. Hafif derecede müshildir. Karaciğer hastalıklarında kullanılır.

---

Şifalı Bitkiler

S

---

Safran (zaferan) : Süsengiller familyasından; yurdumuzda da yetiştirilen, 10-15 cm boyunda, çok yıllık otsu bir bitkidir. Etli, yuvarlak, kaidesi yassı, 4 cm kadar çapında, üstü esmer renkli ve zarımsı pullarla kaplı, alt tarafında da kök parçaları bulunan bir soğanı vardır. Yaprakları uzun ve koyu yeşildir. Çiçekleri mor renklidir. Sonbahar mevsiminde yapraklardan önce açar. Meyvesi kapsül şeklindedir ve sonbahar aylarında meydana gelir. İçeriğinde; şekerler, organik asitler, krosin ve uçucu yağ vardır. Tepeciklerinden elde edilen toz; renk, tat ve koku verici olarak kullanılır.

Faydası : Vücuda kuvvet verir. Sinirleri uyarır. Aybaşı gecikmelerinde faydalıdır. Rahim hareketlerini arttırır. İştah açar. Sinir zayıflığını giderir. Öksürük, bronşit ve astımda faydalıdır. Fazla miktarda kullanılmamalıdır. Hamilelerin de kesinlikle kullanmaması gerekir.

---

Sakızağacı (mastaki) : Antepfıstığıgiller familyasından; Akdeniz kıyılarında yetişen, 4 m kadar boyunda, sık dallı, çalı görünümünde, kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Çiçekleri küçük ve kırmızı renklidir. Meyvesi ufak, yuvarlak ve sivri uçludur. Başlangıçta kırmızı renkli iken sonradan siyaha dönüşür. Dal ve gövdesinden sakız elde edilir.

Faydası : Midenin düzenli çalışmasını sağlar. Tükürük salgılanmasını artırır. Çene kaslarını güçlendirir. Diş etlerini temizler.

---

Salep (sahlep) : Salepgiller familyasından; tel köklü otsu bir bitkidir. Kökünde 2 tane yumru vardır. Gövdesi, dik ve silindirimsidir. Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir. Kullanılan yeri köklerindeki yumrularıdır. Yurdumuzda bir çok çeşidi vadır. Salep yumruları müsilaj, glikoz ve uçucu bir yağ taşır.

Faydası : Göğsü yumuşatır. Öksürük ve bronşitte faydalıdır. Kabızlığı giderir. Basur memelerinde faydalıdır. Zihni çalışma gücünü arttırır. Kalbi kuvvetlendirir. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Vücudun ısınmasını sağlar. Cinsel gücü artırır.

---

Sandalağacı (kalanga) : Sandalgiller familyasından; küçük boylu bir ağaçtır. Hindistan ve Malakka'nın dağlık bölgelerinde yetişir. Yaprak dökmez. Yaprakları karşılıklıdır. Çiçekleri sarımtırak kırmızıdır. Meyveleri kiraz büyüklüğünde olup, siyah renklidir. Odunu sarımtırak renktedir ve kokuludur. Bu odundan uçucu bir yağ olan santal esansı çıkarılır. Hekimlikte kullanılır.

Faydası : İdraryollarındaki mikropları giderir.

---

Saparna (smilax) : Zambakgiller familyasından; tırmanıcı ve dikenli gövdeli, yeşilimsi çiçekli, çok yıllık bir bitkidir. Yaprakları kalp şeklindedir. Çiçekleri şemsiye durumundadır. Kökünde tanen ve saponin bulunur. Birçok türü vardır. Yurdumuzda nemçe saparnası, Anadolu saparnası bulunur.

Faydası : Terletir. Kanı temizler. Cilt hastalıklarında faydalıdır. Frengide kullanılır.

---

Sarı Ballıbaba (Lamium Galeobdolon) : Sarı Ballıbaba, nemli ormanlarda ve çukurlarda, çalılıkların arasında, çitlerin ve duvarların dibinde, moloz yığınlarında, gölgeli ve nemli bölgelerde ve ısırgan otunun bulunduğu yerlerde yetişir. Nisan ve Mayıs'ta çiçeklenir. Çok yıllık köksapı, dikine 50 cm uzunluğunda filizler çıkarır. Karşılıklı olan yaprakları, ısırganotunun yapraklarına benzer. Yaprakların hemen altındaki küme halindeki çiçekler, açık ağızları andırırlar.

Faydası : Dölyatağı ve adet görme düzensizliklerinde günde 2 bardak sarı ballıbaba çayı içilmelidir. Ayrıca, kan temizleyici etkisi vardır. Sinirsel uykusuzluklarda ve tüm kadın hastalıklarında başarıyla kullanılabilir. Sürekli kadın hastalığı çekenler ve genç kızlar, bu çayı özellikle değerlendirmelidirler. Sarı ballıbabanın hem yaprakları hem de çiçekleri bu gibi hastalıklarda kullanılır. Özellikle işeme zorluklarında, işemedeki yanmalarda, ağır böbrek hastalıklarında ve kalp ödemlerinde çok
başarılıdır. Sarı ballıbabanın yaprakları, sindirim düzensizliklerinde, sıraca ve temriyelerde kullanılır. Bu gibi durumlarda, öğleden önce 1 bardak çay içilmelidir. Çıbanlarda ve varislerde bu çayla kompres yapılmalıdır. Sarı ballıbaba, yaşlı kişilerde görülen mesane felcine karşı özellikle önerilir. Ayrıca, mesane üşütmesine ve böbrek iltihabına karşı da kullanılabilir. Bitkinin kaynama suyu ile hazırlanan oturma banyosu da çok rahatlatıcıdır. İyileştirilemeyen böbrek büzülmelerinde ve yapay böbreğe bağlanmaya mecbur olan hastalara, sarı ballıbaba, altınbaşak ve yoğurtotu (yapışkanotu) eşit karışım çayı çok büyük yararlar sağlar.

---

Sarıot (düğünçiçeği) : Centiyangiller familyasından; gök yeşili renginde bir bitkidir. Nemli kumsallarda yetişir. Sapı ince, yaprakları dipten çifter çifter bitişiktir. Çiçekleri sarıdır. Karadeniz bölgesinde bulunur.

Faydası : Ateşi düşürür. Asabi ağrıları dindirir. Romatizmada faydalıdır.

---

Sarısabır (azvay) : Zambakgiller familyasından 180 kadar türü bulunan ve tropikal bölgelerde yetişen bir bitkidir. Bazan sapsız küçük bitkiler, bazan da dallı budaklı ağaçlar halinde bulunur. Yaprakları kalın ve etli olup, rozet şeklindedir. Çiçekleri yeşilimsi, sarı veya donuk kırmızıdır. Çoğu zaman üç renklidir. Yaprakları kesildiği zaman acı bir su çıkar. Pankima denilen bu su; hekimlikte kullanılır. Yurdumuzda da bulunur.

Faydası : Kabızlığı giderir. Mide hastalıklarında faydalıdır. Vücudu kuvvetlendirir. Yanıkların sebep olduğu sancıları keser. Sirke ile karıştırılıp, saç diplerine sürülürse, dökülmelerini önler. Tavsiye edilen miktardan fazla kullanılmamalıdır. Mesane ve rahim hastalıklarından şikayet edenlerin de kesinlikle kullanmaması gerekir.

---

Sarmaşık (hedera) : Sarmaşıkgiller familyasından; tırmanıcı yeşil odunsu bir bitkidir. Meyvesi etli, yuvarlak ve üzümsüdür. Yurdumuzda; adi sarmaşık ve kafkas sarmaşığı olmka üzere 2 çeşidi vardır. Yaprak ve meyvelerinde heederin denilen zehirli bir madde vardır.

Faydası : Haricen yaraların tedavisinde kullanılır.

---

Sarmısak (tüm) : Zambakgiller familyasından; bütün kısımları keskin kokulu, 30-100 cm yüksekliğinde, otsu bir bitkidir. Toprak altında iri bir soğanı vardır. Çiçekleri beyazımsı pembedir. Yaprakları uzun, yassı, paralel damarlı ve sivri uçlu olup, gövdeyi sarmıştır. Soğanı özel kokulu uçucu bir yağ, şekerler, A, B, C, P vitaminleri içerir. Yağında alliin denilen bir madde vardır.

Faydası : Yüksek tansiyonu düşürür. İştah açar. Solunum ve hazım sistemindeki mikropları öldürür. Grip, tifo ve difteri gibi salgın hastalıklar sırasında faydalıdır. Hazmı kolaylaştırır. Kabızlığı giderir. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Kanı temizler. Kalp adalelerini kuvvetlendirir. Böbreklerin normal çalışmasını sağlar. Karında ve bacaklarda toplanan suyun boşalmasında yardımcı olur. Romatizma ve mafsal iltihaplarında faydalıdır. Damar sertliğini önler. Ateşi düşürür. Arpacık ve basur memelerinde faydalıdır. Zehirlenmelerde kullanılır. İdrar tutukluğunu giderir. Zehirli hayvan sokmasında da faydalıdır. Saçların uzamasına da yardımcı olur.

---

Sarımsak otu (alliarie) : Turpgiller familyasından; dik saplı, küçük beyaz çiçekli bir bitkidir. Oluşturulduğu zaman sarımsak kokusu verir. Hemen hemen her yerde bulunur.

Faydası : Temriye uyuz ve yaraların tedavisinde kullanılır.

---

Sassafras (bois de sassafras) : Defnegiller familyasından bir ağaçtır. Biri Amerika'da diğeri de Çin'de olmak üzere iki türü vardır. Köklerinden, lavantacılıkta kullanılan sagrol esansı elde edilir. Kurutularak toz haline getirilen yaprakları baharat olarak kullanılır.

Faydası : Sassafrasın kökleri terletici olarak kullanılır.

---

Semizotu (semizebe) : Semizotugiller familyasından; bir yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi toprak üzerine yatık, yaprakları sapsız ve etlidir. Yenilen kısmı, küçük, yuvarlak yeşil yaprakları ve körpe saplarıdır. C vitamini ve Demir bakımında zengindir. İçeriğinde kuzukulağı asidi bulunduğundan tadı biraz mayhoştur.

Faydası : Mide ve bağırsak kanamalarında ve kanlı idrarda faydalıdır. Kanı temizler. Vücuda serinlik verir. Şeker hastalarının susuzluğunu giderir. İdrar söktürür. Kabızlığı giderir. Zayıflamaya faydalıdır. Dalak hastalıklarında şikayetleri geçirir. Uykusuzluk, sinirlilik ve zihin yorgunluğunda faydalıdır. Lapası, yanık ve apsede rahatlık verir.

---

Servi (selvi) : Servigiller familyasından; genellikle kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Birçok çeşidi vardır. Adi servi 20-30 m kadar boy alabilen, sütun şeklinde bir servi türüdür. Kabukları ince ve düzgün, uzun çatlaklıdır. Yaprakları koyu yeşil renklidir. Sürüngenlerinin ucunda, 3 cm kadar çapında, esmer renkli kozalağı vardır. Dal ve yapraklarından elde edilen uçucu yağın içeriğinde, tanen ve servi kafurusu vardır. Hekimlikte kozalalar kullanılır.

Faydası : İshali keser. Kanamaları durdurur. Şeker hastalığında da faydalıdır. Saçları kuvvetlendirmekte ve diş ağrılarını dindirmekte de kullanılır.

---

Sığırkuyruğu (verbascum) : Sıracagiller familyasından; yüksek boylu, bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir. Yurdumuzda 200 kadar türü vardır. Sık tüylüdür. Yaprakları tabanında toplanmıştır. Çiçekleri çok çabuk dökülür. Sarı veya kırmızımsı renktedirler. Büyüksığırkuyruğu denilen türünün içeriğinde; şeker, sabit ve uçucu yağ, müsilaj, reçine, saponin ve renkli maddeler vardır.

Faydası : Göğsü yumuşatır. Balgam söktürür. Bronşitte faydalıdır.

---

Sıracaotu (scrophuiaria) : Sıracagiller familyasından; pis kokulu, çok yıllık otsu bir bitkidir. Boğumlu sıracaotu ve köpeksıracaotu en yaygın olan türlerdir.

Faydası : Lapası sıraca tedavisinde kullanılır.

---

Sinameki (cassia) : Baklagiller familyasından; bütün sıcak bölgelerde yetişen, sarı çiçekli otsu veya ağaçsı bir bitkidir. 400'den fazla türü vardır. Çiçekleri, yapraklarının dibinden çıkar. Uzun salkım şeklindedirler. Meyvesi, baklaya benzer. Basık silindirimsi, odunsu ve sert kabukludur.

Faydası : Kuvvetli müshildir. Kolit ve spastik kabızlıkta kullanılmaz. Bulantı ve kusma yapabilir. Sütlü kahveyle içilmesi daha kolaydır.

---

Sinirliyaprakotu (sinirotu) : Sinirotugiller familyasından; bir veya çok yıllık otsu bir bitkidir. Birçok yabani türü vardır.

Faydası : İdrar söktürür. Yaraları iyileştirir. Cerahatı boşaltır. Nasırların sökülmesinde kullanılır.

---

Soğan (basaliye) : Zambakgiller familyasından; yumrumsu ve yeşil yaprakları kullanılan keskin kokulu, acı bir otsu bitkidir. Bileşiminde uçucu ve sabit yağ, şekerler, fermentler ve amino asitler vardır.

Faydası : İdrar söktürür. Vücutta biriken zararlı maddeleri ve suyu atar. Romatizma, mafsal iltihabı, idrar tutukluğu, damar sertliğinde faydalıdır. Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur. Zayıflamayı sağlar. Böbrek ağrısını dindirir. Zihin yorgunluğunu dindirir. Baygınlığı geçirir. Prostat bezinin hastalanmasını önler. İktidarsızlıkta faydalıdır. Cinsel gücü artırır. Egzama ve diğer cilt hastalıklarında faydalıdır. Öksürük söktürür, bronşları temizler. Astım nöbeti, akciğer hastalıkları, grip ve soğuk algınlığında faydalıdır. Kandaki şeker seviyesini düşürür. Şeker hastalarında faydalıdır. Kolera ve veremde bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. İhtiyarlamayı geciktirir. İştah açar. Kalbi kuvvetlendirir. Koroner damarları genişletir. Cerahatlerin boşalmasına yardımcı olur. Dolama ve arpacıkta da faydalıdır.

---

Solucanotu (tanacetum vulgare) : Bileşikgiller familyasından; Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesinde doğal olarak yetişen bir bitkidir. Taze bitkinin çiçekleri kullanılır.

Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür.

---

Soyafasulyesi (soja hispida) : Baklagiller familyasından; 1 - 1,5 m boyunda, bir yıllık otsu bir tarım bitkisidir. Çiçekleri menekşe sarısı rengindedir. Tohumu küre şeklinde, üzeri pürtüksüzdür. Bir yanında siyah leke vardır. Besleme gücü yüksek bir gıdadır.

Faydası : Vücudun geliişmesini sağlar. Şeker hastaları için faydalıdır. Sinirlerin ve adalelerin güçlenmesini sağlar. Zihin yorgunluğunda faydalıdır. Nekahat devresinin kısalmasını sağlar. Guatr olanlar kullanmamalıdır.

---

Söğüt (bid) : Söğütgiller familyasından; genellikle su kenarlarında yetişen boylu veya bodur bir ağaçtır. Kışın yaprak döker. Yaprak dökmeyenleri enderdir. Meyveleri kapsül şeklindedir. Yurdumuzda 35 kadar türü vardır.
Dal kabuklarının içeriğinde salisin glikozidi ve tanen vardır. Ev ilaçlarında kullanılır.

Faydası : Ateşi düşürür. İshali keser. Kanamayı dindirir. Mikropları öldürür. İştah açar. Vücuda kuvvet verir. Romatizma ağrılarını dindirir. Mesane taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Uykusuzluğu giderir. Sinirleri yatıştırır. Aybaşı kanamalarını düzenler.

---

Sumak (somak) : Antepfıstığıgiller familyasından; kışın yaprak döken veya her mevsimde yeşil kalan bir ağaçcıktır. Meyvesi mercimeğe benzer. 150 kadar türü vardır. Birçoğu zehirlidir. Yurdumuzda derici sumağı ve boyacı sumağı doğal olarak yetişir. Kokulu sumağın tentür halindeki şekli idrar tutamama hastalığında faydalıdır.

Faydası : Hazmı kolaylaştırır. Hazımsızlığı ve iştahsızlığı giderir. İshali keser. Kandaki şeker miktarını düşürür. Fazlası kabızlık yapar. Tansiyonu yüksek olanlar kullanmamalıdırlar.

---

Susam (sesanum indicum) : Susamgiller familyasından; sıcak bölgelerde yetişen, bir yıllık, yağ veren otsu bir bitkidir. Çiçekleri beyaz veya kırmızı, sarıyla karışık alacalı beyazdır. Meyvesi kapsül şeklindedir. Tohumları esmer veya sarı renklidir. Tohumlarından susamyağı çıkarılır. Tahin helvası yapımında da kullanılır. Ev ilaçlarında; yaprakları ve yağı kullanılır.

Faydası : Yağı, safra taşlarının düşürülmesinde faydalıdır. Karaciğer hastalıklarında kullanılır. Kabızlığı giderir. Cinsel gücü artırır. Karın ağrısını giderir. Nefes darlığı ve bronşitte faydalıdır.

---

Suteresi (sezab) : Turpgiller familyasından; akarsu kenarlarında yetişen çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi yeşil renkli, köşeli, parlak ve yatıktır. Boyu 30-40 cm kadardır. Kökü çoktur. Çiçekleri beyazdır. İçeriğinde; kükürtlü bir glikozit, sabit yağ, A, C, D vitaminleri ve mirozin vardır. Ev ilaçlarında usaresi kullanılır. Salata olarak da yenir.

Faydası : Sinirleri yatıştırır. İdrar söktürür. Vücudu kuvvetlendirir. İştah açar. Skorbüt tedavisinde faydalıdır. Cinsel gücü artırır.

---

Suyosunu (alga) : Tatlı bitkiler şubesinden; genellikle suda yaşayan klorofilli bitkidir. Yeşil, esmer, kırmızı ve mavi su yosunları diye sınıflara ayrılır ve değişik alanlarda kullanılırlar. Soda, potas ve iyot elde edilir. Tarım, sanayi ve tıpta kullanılır. Bazı memleketlerde de besin olarak yenir.

Faydası : Fistüllü yaraları genişletmek için cerrahide kullanılır. Dıştan tatbik edildiğinde zayıflatıcı özelliği de vardır.

---

Süsen (iris) : Süsengiller familyasından; Nisan - Haziran ayları arasında türlü renklerde ve güzel kokulu çiçekler açan, 30-80 cm boyunda, çok yıllık soğanlı otsu bir bitkidir. Çiçekleri dalların ucunda başak şeklindedir. Dış kısımları soyulup, kurutulduktan sonra menekşe kökü diye kullanılır. İçeriğinde uçucu yağ, sabit yağ, müsilaj, nişasta, tanen, şeker, iridin ve reçineli maddeler vardır. Yurdumuzda 20 kadar türü vardır.

Faydası : Az miktarda kullanıldığı takdirde astım ve bronşitte faydalıdır. Göğsü yumuşatır. Balgam söktürür. Yüksek dozda kullanıldığı takdirde kusturucudur. Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Vücutta biriken suyu boşaltır. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Haricen kullanıldığı takdirde yaraları iyileştirir.

---

Sütleğen (euphorbia) : Sütleğengiller familyasından; süt gibi beyaz ve zehirli bir özsuyu taşıyan, bir veya çok yıllık, otsu veya odunsu bir bitkidir. Yurdumuzda 60 kadar çeşidi vardır. Önerilen miktardan fazla kullanılmamalıdır.

Faydası : Kuvvetli müshildir. Kabızlığı giderir. Sıtma ve sarılıkta da kulanılır.

---

Sütotu (polygala) : Sütotugiller familyasından; bir veya çok yıllık, odusu veya otsu bir bitkidir. Çiçekleri kırmızı, beyaz veya mavidir. Yurdumuzda polygala supina ve polygala anatolica denilen türleri vardır. Kökü kullanılır. Kokusu bulantı vericidir.

Faydası : Bronşitte faydalıdır. Balgam söktürür. Göğsü yumuşatır. İdrarı çoğaltır. Anne sütünü çoğaltır. Yüksek dozda kullanılacak olursa kusturur.

Şifalı Bitkiler

R

---

Ratanya (krameria triandra) : Baklagiller familyasından; Amerika'da yetişen ve birçok türü olan bir bitkidir. Kökü toz haline getirilip, kullanılır. Çiçekleri kırmızı; yaprakları uzun, ince ve uçları dilimlidir.

Faydası : Şurubu; ishali keser. Bağırsak iltihaplarını giderir. Basur memelerine karşı pomad ve fitil olarak kullanılır.

---

Ravend (ışgın) : Karabuğdaygiller familyasından; büyük yapraklı, çok yıllık bir bitki cinsidir. Sebze veya süs bitkisi olarak da yetiştirilen türleri vardır. Doğu Anadolu bölgesindeki yüksek yerlerde ışgın denilen türü yetişir. Boyu 150 cm kadardır. Mayıs - Haziran aylarında çiçek açar. Yaprakları dairemsi, kenarları ince dişli, yüzeyi pürüzlü ve serttir. Kökleri ilaç yapımında kullanılır. Taze sürgünleri ve genç yapraklarından da sebze olarak faydalanılır. İçeriğinde Tanen vardır. Kokusu kendine hastır. Tadı acıdır.

Faydası : İştah açar, vücudu kuvvetlendirir. İshali keser. Mide ve bağırsak gazlarını giderir. İdrarın rengini sarıya boyar. Çok miktarda kullanılırsa ishal yapar.

---

Raziyane (rezene) : Maydanozgiller familyasından; Ege ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilen 2 veya çok yıllık otsu bir bitkidir. Boyu 1-1,5 metre kadardır. Yaprakları saplı, almaşık dizilişli ve tüysüzdür. Gövdesi dik, silindir şekilli ve tüysüzdür. Sarı renkli çiçekleri şemsiye görünümündedir. Meyveleri silindirik, 11 milimetre kadar boyunda ve 4 milimetre kadar kalınlıktadır. Renkleri yeşilimsi esmerdir. Meyveleri, müsilaj, şeker, nişasta, tanen sabit ve uçucu yağ taşır. İlaçlarda tohumları ve kökü kullanılır.

Faydası : Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Sinirleri ve ağrıları yatıştırır. İştahi açar. İdrar söktürür. Anne sütünü artırır. Boğmaca, dalak hastalıkları ve idrar zorluğunda faydalıdır. Kansızlığı giderir. Kan çıbanı ve göz zafiyetinde de kullanılır. Kalp hastalıkları, romatizma ve üremide faydalıdır. Bronşları boşaltır.

---

Rezene : Kayalık yerlerde yetişen bu bitkiye Raziyane'de denir. Boylu bir ottur. Gevrek yaprakları vardır. Salata olarak yenildiği gibi, önce yeşil renkte ortaya çıkan ve olgunlaştıkça sarımsı hale dönen meyvesi turşularda kullanılır. Çok lezzetlidir. Şifası gölgede kurutularak saklanan olgun meyvelerindedir.

Faydası :
Damar sertliği, hava yutma ve sürekli hazımsızlıklarda; 30 gram kuru Rezene meyvesi, 1 litre suda haşlanır. Bu çay yemeklerden önce birer çay bardağı içilirse çok faydalıdır.

---

Roka (eruca sative) : Turpgiller familyasından; sapı tüylü, 40 cm kadar boyunda bir bitkidir. Çiçekleri sapın ucundadır. Rengi beyaza çalar, üzeri mor damarlıdır. Çok kokuludur. Yaprakları almaşık dizilişlidir.

Faydası : İdrar söktürür. Karında biriken suyu boşaltır. Kanın temizlenmesine yardımcı olur. Sıtma ateşini düşürür. Mafsal iltihaplarını giderir. Karaciğer ve dalak hastalıklarında faydalıdır. Safrayı boşaltır. Sarılığı keser. Karaciğer ağrısını giderir. İştah açar, hazmı kolaylaştırır. Cinsel gücü arttırır.

---

Şifalı Bitkiler

P

---

Pamuk (gossypium) : Ebegümecigiller familyasından, lif ve yağ elde etmek maksadıyla ekilen otsu veya odunsu bir bitkidir. Gövdesi dik, dallanmış ve çok tüylüdür. Yaprakları uzun saplıdır. Meyvesi 3-5 gözlü bir kapsüldür. Her gözün içinde siyahımsı renkli, oval ve üzeri, uzun, sık ve beyaz tüylerle örtülü 5-10 tane tohum vardır. Birçok türü vardır. Yurdumuzda koza veya yerli türü yetiştirilir. Yerli pamuk 75-80 santimetre boyunda, yan dalları, kısa, gövde ve yaprak sapları siyah benekli bir türdür. Haziran-Temmuz aylarında sarı çiçekler açar. Çiçekleri çabuk solar ve ceviz iriliğinde koza yapar. Kozalar olgunlaştıktan sonra hasat yapılır. Tohumlarının çevresinde meydana gelen ince, yumuşak teller işlenerek hidrofil pamuk yapılır. Çiğit denilen pamuk tohumlarından pamukyağı elde edilir. Hekimlikte kök kabukları ve yaprakları kullanılır.

Faydası : Kabızlığı giderir. Ateşi düşürür. Aybaşı yokluğunu giderir. Adet kanı söktürür.

---

Pancar (beta vulgaris) : Ispanakgiller familyasından; ince köklü, bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir. Yem pancarı, sebzelik pancar ve şeker pancarı gibi çeşitleri vardır.Kırmızı pancarın kökleri toparlak bir yumru şeklindedir. Sebze olarak kullanılır. Şeker pancarının kökleri toparlak bir yumru şeklindedir. İçeriğinde sakaroz vardır.

Faydası : Kırmızı pancar, Karaciğer'in muntazam çalışmasını sağlar. İdrar söktürür. Kansızlığı giderir. Şeker hastalığı ve vereme karşı korur. Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir. Sinirleri yatıştırır. Vücudu kuvvetlendirir.

---

Papatya (matricaria chamomilla) : Bileşikgiller familyasıından; Nisan-Eylül aylarında çiçek açan, 25 cm kadar boyunda, bir yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları ince parçalı olup, sapsızdır. Çiçeğinin orta kısmı sarıdır. Kenarlarında 12-20 tane dil biçiminde beyaz renkli çiçek vardır. Çiçeklerin içeriğinde acı madde, tanen ve glikozitler vardır. Meyvesi sarımtırak esmer renkli bir uçucu yağ taşır. Yaz aylarında toplanıp, kurutulur.

Faydası : Ateşi düşürür. Ağrıları keser. Spazm çözer. Terletir. Sinirleri yatıştırır. Bağırsak gazlarını giderir. Vücuda rahatlık verir. Boğaz bademcik ve diş etlerinin iltihaplarını giderir. Bel ve baş ağrılarını geçirir. Saçları sarartmak için de kullanılır. Papatyayağı spazm giderir. Ağrıları dindirir. Mikropları öldürür. Sinirleri yatıştırır.

---

Patates (solanum tuberosum) : Patlıcangiller familyasından; yer altındaki yer altındaki yumruları yenen otsu bir bitkidir. Yeşil kısımlarında, renksiz filizlerinde ve yeşilimsi yumrularında Solanin denilen bir madde vardır. İçeriğinde bol miktarda nişasta, B ve C vitaminleri bulunur.

Faydası : Şeker hastalarına faydalıdır. Susuzluğu giderir. Mide ve Onikiparmak ülserinde yararlıdır. Karaciğer şişliğini giderir. Safra akışını kolaylaştırır. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Damar sertliğine faydalıdır. Sert bir şey yutulduğunda yabancı maddenin zarar vermeden çıkmasını sağlar. El ve ayak çatlaklarında faydalıdır. Skorbüt hastalığını önler. Kandaki şeker seviyesini düşürür. Kanı temizler. Kansere karşı korur.

---

Patlıcan (badincan) : Patlıcangiller familyasından; kalın saplı, uzunca yapraklı, iri mor meyveli, bir yıllık otsu bir bitkidir. Birçok çeşidi vardır. İçeriğinde A vitamini, fosfor ve bazı esanslar vardır.

Faydası : Kansızlığı giderir. Karaciğer ve Pankreasın muntazam çalışmasını sağlar. İdrar söktürür. Kilo vermeye yardımcı olur. Böbrek yanması ve ağrısını keser. Sinirleri yatıştırır. Kalp çarpıntısını giderir.
Cilt hastalıkları, şeker, mide bağırsak ve karaciğer hastalıkları aşırı derecede olanlar patlıcan yememelidir.

---

Pazı (yabani ıspanak) : Ispanakgiller familyasından; kırlarda kendiliğinden yetişen veya bahçelerde yetiştirilen otsu bir bitkidir. Yaprakları iri ve çok, kökleri dallı ve az etlidir. Yapraklarında bol miktarda A ve C vitamini vardır.

Faydası : İdrar söktürür. İdrayollarında hissedilen yanmayı giderir. Haşlanmış yaprakların suyu kabızlığı giderir. Yaprakları yanık, apse, şişlikler ve basur memelerinden doğan şikayetleri giderir.

---

Pelin (pelinotu) : Bileşikgiller familyasından; boş arazilerde kendiliğinden yetişen, çok acı ve keskin kokulu otsu bir bitkidir. Saksılarda da yetiştirilir. Birçok türü vardır.

Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür. Adet söktürür. İştah açar. Mideyi kuvvetlendirir. Ateşi düşürür. Fazla miktarda alındığı takdirde zehirler.

---

Peygamberçiçeği (mavi kantoron) : Bileşikgiller familyasından; özellikle ılık bölgelerdeki tahıl tarlalarında yetişen bir bitkidir. Çiçekleri mavi veya menekşe rengindedir.

Faydası : İştah açar. İdrar söktürür. Nikris hastalığında faydalıdır. Böbreklerdeki kumun dökülmesine yardımcı olur. Bazı göz hastalıklarında kullanılır. Ağrıları keser. Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Fazla miktarda kullanıldığı zaman kalbe zarar verir.

---

Pırasa (allium porrum) : Zambakgiller familyasından; sebzelik bir bitkidir. Soğanı uzun ve göbeklidir. Yazın ürün almak için ilk baharda veya güz aylarında; kış mevsiminde ürün almak için ise yaz aylarında ekilir. Yurdumuzda kamış pırasası ve kara pırasa denilen çeşidi çok yetiştirilir.

Faydası : İdrar söktürür. Şurubu göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. İştahsızlığı giderir. Mide rahatsızlıklarına iyi gelir. Romatizma, mafsal ağrıları, damar sertliği, böbrek hastalıkları, üremi ve idrar tutukluğunda faydalıdır. Böbreklerdeki kum ve taşların düşürülmesine yardımcı olur. Suyu yüzdeki sivilce ve lekelere faydalıdır. Sinirleri kuvvetlendirir. Kabızlığı giderir. Basur memeleri için faydalıdır. Arı sokmasında da kullanılır.

---

Pirinç (oryza sativa) : Buğdaygiller familyasından; sıcak bölgelerde yetiştirilen bir bitkidir. Her başakçığında bir çiçek vardır. Tanesi burada meydana gelir. İçeriğinde bol miktarda nişasta ve vitaminler vardır. Pirinç kabuğundan tabii phytine elde edilir. Bu madde, gelişmeye yardımcı olur. Zihin açıklığı sağlar.

Faydası : Vücuda gerekli olan kaloriyi sağlar. Yüksek tansiyonu ve fazla üre miktarını düşürür. İshali keser. Kaynatılması ile elde edilen su ishal kesici olarak kullanılır. Unu, yaraları kurutmak maksadıyla kullanılır.

---

Portakal (citrus aurantium var) : Turunçgiller familyasından bir ağaçtır. Boyu 2-10 m arasında değişir. Yaprakları sert dayanıklı ve düz kenarlıdır. Meyvesi C vitamini bakımından zengindir. Kabuğunun altında sarımtırak, bazılarında ise kırmızı renkte sulu ve dilimli bir öz bulunur. Kabuklarından portakal esansı elde edilir. Eczacılıkta ve gıda sanayiinde kullanılır. Çiçeklerinden de portakal çiçeği esansı yapılır.

Faydası : Çiçeklerinin kaynatılmasıyla elde edilen su, spazm giderir. Kabuklarından yapılan şurup ise, mide hastalıklarında kullanılır. Damar sertleşmesini ve felci önler. Soğuk algınlığı, grip ve nezlede faydalıdır. Yorgunluğu ve sinir bozukluğunu giderir. Cildin güzel olmasını sağlar. Kansızlığı giderir. Hazmı kolaylaştırır. Karaciğeri çalıştırır ve safra ifrazatını artırır. Ateşi düşürür. Nekahat devresini kısaltır. Vücuda enerji verir. Şeker hastalarına faydalıdır. Susuzluğu giderir. Zayıflatıcıdır. Mide hastalıklarından şikayet edenler portakal yememelidir.